ยางจัดฟัน อุปกรณ์สำคัญที่คนจัดฟันแบบลวด ให้ความสนใจอย่างมาก เพราะจะต้องมาเปลี่ยนยางจัดฟันทุกเดือน สามารถเปลี่ยนสียางจัดฟันได้ตามใจชอบ นับว่าเป็นอีกหนึ่งเครื่องมือจัดฟันที่มีผลต่อความสำเร็จของการจัดฟันเป็นอย่างมาก ทั้งนี้ทันตแพทย์ต้องอาศัยความร่วมมือจากคนไข้ หากคนไข้ไม่ปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด การจัดฟันก็อาจจะเห็นผลช้า ฟันจะไม่เคลื่อนที่ไปตามแผนที่ทันตแพทย์วางไว้ ทำให้ต้องเพิ่มระยะเวลาการจัดฟัน
ยางจัดฟัน คืออะไร?
ยางจัดฟัน หรือ Elastic เป็นยางห่วงเล็ก ๆ ที่ทำมาเพื่อใช้งานร่วมกับอุปกรณ์จัดฟันแบบลวด โดยยางจัดฟันจะทำหน้าที่รัดตัวแบร็กเก็ตเข้ากับลวดให้อยู่กับที่ ช่วยให้ฟันเรียงตัวตามตำแหน่งที่ติดเครื่องมือไว้ ยางจัดฟันจะสูญเสียความยืดหยุ่นและเสื่อมสภาพหลังจากที่ใช้งานไปแล้ว คนไข้จัดฟันจึงควรเปลี่ยนยางจัดฟันทุกครั้งตามเวลาที่ทันตแพทย์นัด เพื่อทำให้ผลลัพธ์ของการจัดฟันมีประสิทธิภาพมากที่สุด
ยางจัดฟัน ( Elastic ) มีกี่แบบ?
ในปัจจุบัน ยางจัดฟันที่เราใช้ มีทั้งหมด 3 แบบ คือ ยางจัดฟัน เชน และยางดึงฟัน ซึ่งทั้ง 3 แบบนี้ จะมีหน้าที่ และรูปแบบที่แตกต่างกันไป และขึ้นอยู่กับความผิดปกติในการสบฟัน หรือลักษณะรูปฟันของแต่ละบุคคลด้วย
ยางรัดเครื่องมือ ( Elastic Ties )
หรือว่ายางจัดฟันโอริงจะมีลักษณะเป็นห่วงวงกลมมีทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่บางอันจะมีลักษณะเป็นเส้นยาวตามลักษณะที่แตกต่างกันออกไปตัวยางจะมีความยืดหยุ่นค่อนข้างน้อยตัวยางโอริงจะทำหน้าที่เป็นตัวยึดระหว่างแบร็กเก็ตกับลวดไว้ด้วยกันเมื่อยึดเสร็จตัวลวดจะค่อยๆเคลื่อนฟันไปสู่ตำแหน่งที่เหมาะสมใช้สำหรับการจัดฟันแบบติดเครื่องมือ
ยางรัดเครื่องมือ ( Elastic Ties ) หรือ โอริง
เชน หรือ Power-Chains
เป็นหนึ่งในเครื่องมือของการจัดฟัน ที่ทำหน้าที่ปิดช่องว่างระหว่างฟัน ทำให้ฟันเคลื่อนที่เข้าหากันนั่นเอง ซึ่งความจริงแล้ว เชนมีหน้าที่ช่วยร่นระยะช่องว่างของฟันเท่านั้น ไม่สามารถทำให้ฟันเคลื่อนที่ได้เร็วขึ้น แต่อย่างไรก็ตามการใส่เชนจะมากหรือน้อยนั้น ก็ขึ้นอยู่กับปัญหาฟันของแต่ละบุคคล หรือบางรายอาจจะไม่ต้องใส่ก็ได้ ขึ้นอยู่กับการประเมินของทันตแพทย์
เชน ( Elastic Power-Chains )
ยางดึงฟัน หรือ Elastic Rubber Bands
คือ ตัวยางยืดที่ทำหน้าที่ยึดระหว่างขากรรไกร หรือระหว่างซี่ฟันให้เคลื่อนที่ไปในทิศทางเดียวกัน ซึ่งทันตแพทย์จะทำการเกี่ยวยางในตำแหน่งต่าง ๆ เช่น ระหว่าง ฟันบน – ล่าง อย่างละ 1-2 ซี่ ขึ้นอยู่กับการประเมิน และเทคนิคของทันตแพทย์ โดยจะเกี่ยวในแนวราบ เพื่อให้ฟันเคลื่อนตัวไปด้านหลัง และฟันล่างเคลื่อนมาด้านหน้า หรือเพื่อให้ฟันบนเคลื่อนมาด้านหน้า และให้ฟันล่างไปด้านหลัง ซึ่งการที่จะทำให้ ยางจัดฟัน ( Elastic ) นั้นมีประสิทธิภาพคือ ควรใส่ตลอดเวลา เพื่อป้องกันการเคลื่อนที่ของฟัน
ยางดึงฟัน ( Elastic Rubber Bands )
ทำไมต้องเปลี่ยน ยางจัดฟัน ทุกเดือน?
เนื่องจากยางจัดฟัน ( Elastic ) นั้นมีเวลาที่เสื่อมสภาพตามการใช้งาน และเราต้องใส่ตลอด 24 ชั่วโมงจึงทำให้ตัวยางมีอาการล้าจากแรงดึงฟันสูญเสียการยืดหยุ่นดังนั้นเราจึงต้องทำการเปลี่ยนทุกเดือนเพื่อการจัดฟันจะได้มีประสิทธิภาพมากขึ้นและการเคลื่อนที่ของฟันเคลื่อนไปในตำแหน่งที่ต้องการ
การจัดฟันที่มีประสิทธิภาพ คือ คนไข้ให้ความร่วมมือ เข้ามาปรับเครื่องมือตามกำหนด เพื่อให้การจัดฟันเป็นไปตามแผนการรักษาที่ทันตแพทย์วางไว้
